مشخصه های صوت از نظر موسیقایی

نواک

روشن است که صداهای موسیقایی می توانند در سطح های مختلف زیر و بمی حاصل شوند، مثلا می دانیم که صدای اصلی مردان از صدای زنان یا کودکان کلفت تر و بم تر است و صدای کودکان نسبت به صدای مردان نازک تر و زیر تر است. در ساز سنتور، سیم ها به ترتیب از پایین به بالا کوتاه تر می شوند، و نسبت به یکدیگر از بم تر به زیرتر می روند.به طور کلی سیم های کوتاه تر و سبک تر زیر تر و سیم های بلند تر و سنگین تر بم تر صدا می دهند. همچنین لوله سازی مانند فلوت یا نی هر قدر دراز تر باشد، صوت حاصل از آن بم تر است.در خط موسیقی، نشانه ای که نواک به یاری آن نموده می شود، حامل نام دارد.

دیرند

دیرند یعنی زمانی که هر صدای موسیقایی ادامه می یابد. روشن است که یک آهنگ موسیقی از صدا هایی تشکیل شده که غالبا ارزش های متفاوت زمانی دارند، یعنی بعضی کوتاه تر و بعضی کشیده ترند. مثلا اگر آرشه را مدت درازی روی سیم ویولن یا کمانچه بکشیم، صدای حاصل البته کشیده تر از صدایی است که با کشیدن آرشه به مدت کمتر پدبد می آید.
در خط موسیقی، دیرند های متفاوت اصوات را با شکل هایی مشخص نشان می دهند.

شدت

صداهای موسیقی ممکن است نسبت به یکدیگر ضعیف تر یا قوی تر باشند. مثلا اگر با مضراب مخصوص سنتور، یک بار با ملایمت و بار دیگر به قوت روی سیم ساز ضربه بزنیم، صدای دومی شدید تر از صدای اولی خواهد بود.
در خط موسیقی برای نشان دادن مقدار شدت نت ها نشانه هایی( غالبا به صورت حروف) به کار می روند.

طنین و رنگ

صداها از نظر طنین و رنگ(شخصیت صوتی) نیز می توانند با یکدیگر متفاوت باشند. در واقع به علت رنگ صدای هر ساز است که ما صدایی را در سازی از صدای مشابه آن در ساز دیگر باز می شناسیم. رنگصوت در صدای انسان ها نیز متفاوت است و به همین علت می توان صدای دوستی را در حالی که حتی او را نمی بینیم از صدای دیگری باز شناخت.
در خط موسیقی برای تعیین رنگ نشانه ای وجود ندارد.

 

منبع:کتاب تئوری بنیادی موسیقی نوشته پرویز منصوری